Daha az vergi ödemenin yolu
Bu hafta da kira gelirlerinin beyanı ile ilgili bilgi vermeye devam edeceğim. Kira geliri elde edenler elde ettikleri gelirin tamamını vergi matrahı olarak bildirmez.
Matraha ulaşmak için safi kazancın bulunması gerekir. Safi tutara ulaşmak için de, gelir getiren gayrimenkul ile ilgili olarak yapılan harcamalar ve giderler, toplam gelirden düşülür. Kira gelirinin vergilendirilmesinde, elde edilen gelirin safi tutarı götürü ve gerçek gider yöntemi olmak üzere iki farklı şekilde tespit edilebilir. Kira gelirinin yüzde 25’ini aşan tutarda belgeli gideri olanların gerçek gider, bundan daha az gideri olanların ise götürü gider usulünü seçmeleri daha menfaatlerine olacaktır.
Götürü veya gerçek gider yönteminin seçimi, taşınmaz malların tamamı için yapılmalı. Bunlardan bir kısmı için gerçek gider, diğer kısmı için götürü gider yöntemi seçilemez. Götürü gider yöntemini seçen mükellefler, iki yıl geçmedikçe gerçek gider yöntemine dönemez. Götürü gider yöntemini seçen mükellefler, kira gelirlerinden istisna tutarını düştükten sonra kalan tutarın % 25’i oranındaki götürü gideri gerçek giderlere karşılık olmak üzere indirebilirler. Görüldüğü gibi bu yöntemde gayrimenkul için masraf yapılıp yapılmadığına bakılmadan oransal bir indirim kabul edilmiştir. Gerçek gider yönteminin seçilmesi durumunda, brüt kira geliri tutarından aşağıdaki giderler indirilebilir.
Kirada oturan konut sahipleri
Gayrimenkul sahibi tarafından kiraya verilen gayrimenkul için ödenen aydınlatma, ısıtma, su ve asansör giderleri,
Kiraya verilen malların idaresi için yapılan ve gayrimenkulün önemi ile orantılı olan idare giderleri,
Kiraya verilen mal ve haklara ait sigorta giderleri,
Kiraya verilen mal ve haklar dolayısıyla yapılan ve bunlara harcanan borçların faiz giderleri,
Konut olarak kiraya verilen (işyerleri için geçerli değil) bir adet gayrimenkulün iktisap yılından itibaren 5 yıl süre ile iktisap bedelinin % 5’i,
Kiraya verilen mal ve haklar için ödenen vergi, resim, harç ve şerefiyelerle kiraya veren tarafından belediyelere ödenen harcamalara katılma payları,
Amortismanlar,
Kiraya veren tarafından kiraya verilen gayrimenkul için yapılan onarım giderleri ile bakım ve idame giderleri,
Kira ile tuttukları mal ve hakları kiraya verenlerin ödedikleri kiralar ve diğer gerçek giderler,
Sahibi bulundukları konutları kiraya verenlerin kira ile oturdukları konut veya lojmanların kira bedeli.
Yukarıda saydığım türden gideri olanların gerçek gider yöntemini tercih etmeleri kendileri için daha avantajlı olacaktır. Ancak bu giderlerin belgelendirilmesi gerektiği ve bu belgelerin vergi dairesince talep edilme ihtimaline binaen 5 yıl boyunca saklanması gerektiği unutulmamalı.
İşyeri kira beyanından iade alınabilir
İşyeri olarak kiraya verilen gayrimenkullerin vergisi normalde peşin olarak stopaj yoluyla ödenir. Ticaret şirketleri, iş ortaklıkları ile gerçek gelirlerini beyan etmek zorunda olan ticaret ve serbest meslek erbabı, işyeri olarak kullanmak üzere, gerçek kişilerden kiraladıkları mal ve haklar için nakden veya hesaben yaptıkları ödemeler üzerinden, Gelir Vergisi tevkifatı yapmak zorunda. İşyeri kiralarında tutar ne kadar olursa olsun ödemenin banka üzerinden yapılması gerekir. Yapılan vergi kesintileri kiracılar tarafından muhtasar beyanname ile bildirilir. Bildirilmeyen kesintilerden kiracılar sorumludur. Gayrimenkul sahibinin ödenmeyen vergiden sorumluluğu yoktur. Kira geliri 26 bin TL altında olan işyeri sahipleri bu gelir ile ilgili herhangi bir beyanname vermeyecek. Brüt gelir 26 bin TL’lik sınırı aşıyorsa beyanname verilmeli. Konut ve işyeri gelirinin ikisini de elde edenlerin her iki gayrimenkulden elde ettikleri toplam kira gelirini dikkate alarak 26 bin TL’lik beyan sınırını aşıp aşmadıklarını kontrol etmeleri gerekiyor. Bu arada işyeri kira sahiplerinin beyan sınırını aşmaları halinde verecekleri beyanname sonrasında vergi dairesinden iade alacaklarını belirteyim. Gayrimenkul için yapılan giderler düşüldükten sonra hesaplanan vergi, yapılan kesintilerden düşük çıkacağı için kiracılar tarafından kesilip vergi dairesine yatırılan vergilerden gayrimenkul sahiplerine vergi iadesi yapılması söz konusu oluyor. Yıllık kira geliri 115 bin TL’ye kadar olanlar farklı miktarda vergi iadesi alabilecek.
Kaynak: Yusuf Keleş - ZAMAN
