Beş yıl geçtiğinden hakkınız zamanaşımına uğramış
Soru: 1994 Haziran ayında kara kuvvetlerinde marangoz teknisyeni sivil memur olarak hizmete başladım, meslek lisesinde okurken sigortalandım. Hizmet bileştirmesi yaptığımda sadece 395 gün sigortam bulunmakta olduğunu gördüm. Bu sürede 1993 yılına ait. Bundan önce çalıştığım iş yerinde sigortamın yatmadığını fark ettim. İş yerine dava açmaya karar verdiğimde, iş yerinin iflas ettiğini ve kapandığını öğrendim. 1989 Mart ayında 18 ay askerlik vazifemin parasını ödeyerek hizmete dâhil ettim. Halen göreve devam etmekteyim. Sorularım şunlar. 1)İşten ayrıldığım taktir de hizmet tazminatımı nasıl alacağım? 2) kendi isteğimle ayrıldığım takdirde mi tazminatımın tamamını alabilirim? Yoksa hangi yönden ayrılırsam tamamını alırım. Tamamını almam için ne yapmam gerekiyor? 3) Ayrıldığım taktirde kaç yıl çalışmam gerekiyor. 4) İflas eden işyeri hakkında sigortamı tamamlamak için ne yapmam gerekiyor?
Nadir ATEŞ
Cevap:1)Emekli olmak için aranan sigortalılık süresi ve prim ödeme şartını sağlayan ancak yaş haddini dolduramayanlar kıdem tazminatı alarak işinden ayrılabiliyor. Yaş haddinden emekli olmak için aranan 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 gün şartlarını sağladığından, kıdem tazminatı alarak işinizden ayrılabilirsiniz.
2)Kendi isteğinizle ayrıldığınızda kıdem tazminatı alacaksınız. Bunun için yapmanız gereken, bulunduğunuz yerdeki sosyal güvenlik il veya merkez müdürlüğünden alacağınız “kıdem tazminatı alabilir yazısı” nı işverene ibraz etmekten ibarettir.
3)Stajyerlik sigortasında kişileri emekli eden uzun vadeli sigorta kollarına(malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları) prim ödenmediğinden emeklilik açısından başlangıç sayılmaz. Başlangıç kişi adına ilk defa uzun vadeli sigorta kollarına prim ödenen gündür. Sorunuzdan adınıza ilk defa 1993 yılında prim ödendiği anlaşılıyor. Sorunuzu adınıza ilk defa 1 Ocak 1993 tarihinde prim ödendiği varsayımına göre cevaplandırıyoruz. Askerlik borçlanması emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5525 gün prim ödeme ve 52 yaş şartlarına tabi olmanızı sağlıyor. Prim ödemeniz yeterli olduğundan, işten ayrıldıktan sonra çalışarak prim ödemeseniz de 52 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
4) Sorunuzdan önceki çalıştığınız işyerinin girişinizi de bildirmediği anlaşılıyor. Girişiniz bildirilmediğinden, işten ayrıldığınız tarihin üstünden 5 yıldan fazla süre geçtiğinden, hakkınız zamanaşımına uğramış durumda. Dava yoluyla bir hak elde edemezsiniz.
Şayet girişiniz bildirilmiş de çalışma süreleriniz bildirilmemişse, hizmet tespit davası açabilirsiniz. Ancak, mahkemede belge veya şahitlerle çalışmanızı kanıtlamanız gerekir. İşverende iflas edip ortada olmadığından, mahkemeden çok zor sonuç alacağınıza hiç şüphe yok.
Ekrem SARISU - POSTA
Soru: 1994 Haziran ayında kara kuvvetlerinde marangoz teknisyeni sivil memur olarak hizmete başladım, meslek lisesinde okurken sigortalandım. Hizmet bileştirmesi yaptığımda sadece 395 gün sigortam bulunmakta olduğunu gördüm. Bu sürede 1993 yılına ait. Bundan önce çalıştığım iş yerinde sigortamın yatmadığını fark ettim. İş yerine dava açmaya karar verdiğimde, iş yerinin iflas ettiğini ve kapandığını öğrendim. 1989 Mart ayında 18 ay askerlik vazifemin parasını ödeyerek hizmete dâhil ettim. Halen göreve devam etmekteyim. Sorularım şunlar. 1)İşten ayrıldığım taktir de hizmet tazminatımı nasıl alacağım? 2) kendi isteğimle ayrıldığım takdirde mi tazminatımın tamamını alabilirim? Yoksa hangi yönden ayrılırsam tamamını alırım. Tamamını almam için ne yapmam gerekiyor? 3) Ayrıldığım taktirde kaç yıl çalışmam gerekiyor. 4) İflas eden işyeri hakkında sigortamı tamamlamak için ne yapmam gerekiyor?
Nadir ATEŞ
Cevap:1)Emekli olmak için aranan sigortalılık süresi ve prim ödeme şartını sağlayan ancak yaş haddini dolduramayanlar kıdem tazminatı alarak işinden ayrılabiliyor. Yaş haddinden emekli olmak için aranan 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 gün şartlarını sağladığından, kıdem tazminatı alarak işinizden ayrılabilirsiniz.
2)Kendi isteğinizle ayrıldığınızda kıdem tazminatı alacaksınız. Bunun için yapmanız gereken, bulunduğunuz yerdeki sosyal güvenlik il veya merkez müdürlüğünden alacağınız “kıdem tazminatı alabilir yazısı” nı işverene ibraz etmekten ibarettir.
3)Stajyerlik sigortasında kişileri emekli eden uzun vadeli sigorta kollarına(malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları) prim ödenmediğinden emeklilik açısından başlangıç sayılmaz. Başlangıç kişi adına ilk defa uzun vadeli sigorta kollarına prim ödenen gündür. Sorunuzdan adınıza ilk defa 1993 yılında prim ödendiği anlaşılıyor. Sorunuzu adınıza ilk defa 1 Ocak 1993 tarihinde prim ödendiği varsayımına göre cevaplandırıyoruz. Askerlik borçlanması emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5525 gün prim ödeme ve 52 yaş şartlarına tabi olmanızı sağlıyor. Prim ödemeniz yeterli olduğundan, işten ayrıldıktan sonra çalışarak prim ödemeseniz de 52 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
4) Sorunuzdan önceki çalıştığınız işyerinin girişinizi de bildirmediği anlaşılıyor. Girişiniz bildirilmediğinden, işten ayrıldığınız tarihin üstünden 5 yıldan fazla süre geçtiğinden, hakkınız zamanaşımına uğramış durumda. Dava yoluyla bir hak elde edemezsiniz.
Şayet girişiniz bildirilmiş de çalışma süreleriniz bildirilmemişse, hizmet tespit davası açabilirsiniz. Ancak, mahkemede belge veya şahitlerle çalışmanızı kanıtlamanız gerekir. İşverende iflas edip ortada olmadığından, mahkemeden çok zor sonuç alacağınıza hiç şüphe yok.
Ekrem SARISU - POSTA
