Sigortalının ölümü halinde ana ve babaya aylık bağlanabilmesi için aranan şartlar hk.

Anne ve babaya ölen çocuğundan aylık bağlanması

Sigortalının çalışırken veya sürekli iş göremezlik geliri ile malullük, vazife malullüğü veya yaşlılık aylığı almaktayken ölümü halinde, öncelikle eş ve çocuklarına dul ve yetim aylığı bağlanıyor.

Eş ve çocukların yanı sıra, kanunda aranan şartları sağlaması halinde ana ve babaya da ölen çocuğundan gelir veya aylık bağlanabiliyor.



ARANAN ŞARTLAR
Ana ve babaya aylık bağlanabilmesi için;
- Ölen sigortalının evli ve çocuklarının bulunması halinde, hak sahibi eş ve çocuklardan artan hissenin bulunması,
- Ana ve babanın her türlü kazanç ve irattan elde etmiş olduğu gelirinin, asgari ücretin net tutarından (1.7.2011'den itibaren 599,21 TL'den) daha az olması,
- Diğer çocuklarından hak kazanılan gelir ve aylıklar hariç olmak üzere gelir ve/veya aylık bağlanmamış olması, şartları aranıyor.

65 YAŞ SINIRI
Ana ve babanın 65 yaşın üstünde olması halinde, eş ve çocuklardan artan hisse şartı aranmıyor. Hak sahibi eş ve çocuklardan artan hisse bulunmasa da diğer şartları yerine getirmek koşuluyla ana ve babaya ölüm aylığı bağlanıyor.
65 yaşından küçük ana ve babaya aylık bağlanabilmesi için eş ve çocuklardan artan hisse bulunması gerekiyor. Ancak sigortalının ölüm tarihinde artan hisse bulunmaması nedeniyle aylık bağlanamayan 65 yaşından küçük ana ve babaya, daha sonra durum değişikliği nedeniyle artan hissenin ortaya çıkması durumunda aylık bağlanıyor. Yine durum değişikliği nedeniyle artan hissenin ortadan kalkması halinde ana ve babanın aylıkları kesiliyor.

GELİR/AYLIK DURUMU
Ana ve babanın diğer çocuklarından aldıkları gelir/aylıklar hariç olmak üzere, gelir/aylık alıp almadıklarına ayrı ayrı bakılıyor. Miktarına bakılmaksınız gelir/aylık alan ana veya babaya çocuğundan aylık bağlanmıyor. 2022 sayılı Kanuna göre muhtaçlık ve yaşlılık aylığı alan ana veya babanın tercih hakkı bulunuyor. 2022 sayılı Kanuna göre aldığı aylığı kesilmek suretiyle ölen çocuğundan aylık alınabiliyor.
Ana veya babadan birinin kendi çalışmalarından dolayı aylık alıyor olması halinde, aylık alana çocuğundan aylık bağlanmıyor. Aylık almayan ana veya babanın ise gelir durumuna bakılıyor. Geliri asgari ücretin net tutarının altında ise kendisine aylık bağlanıyor.

GELİR TESPİTİ
Ana ve babanın her türlü kazanç ve irattan elde etmiş olduğu gelirlerinin, asgari ücretin net tutarından daha az olduğunun, daimi olarak oturdukları yerin bağlı bulunduğu il veya ilçe idare kurullarınca alınacak olan muhtaçlık kararı ile belgelenmesi ve bu belgenin, aylık başvurusu için Kuruma verilecek tahsis talep ve beyan taahhüt belgesine eklenmesi gerekiyor. Belgenin temin edilememesi halinde gelir tespiti Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurları aracılığıyla yapılıyor.
Ana ve baba arasında evlilik bağı bulunması halinde gelir tespiti, her ikisinin elde ettiği kazanç ve iratlar toplamının ikiye bölünmesi suretiyle yapılıyor. Ana ve babaya düşen pay asgari ücretin net tutarının üzerinde ise aylık bağlanmıyor.

AYLIĞIN ORANI
Sigortalının ölüm tarihinde veya sonradan eşine ve çocuklarına bağlanması gereken aylıkların toplamı hesaplanan ölüm aylığından az olursa, artan bölümü, ölüm aylığına hak kazanan ana ve babasına eşit paylar halinde ödeniyor. Ancak ana ve babanın her birinin hissesi ölüm aylığının yüzde 25'ini geçemiyor.
Ana ve babanın toplam hissesi yüzde 25 olduğundan, ana ve babanın her ikisinin de aylığa hak kazanması halinde hisseleri yüzde 12,5, sadece birinin aylığa hak kazanması halinde ise hissesi yüzde 25 oluyor. Diğerinin daha sonra tekrar gelire girmesi halinde hisse yüzde 12,5 e düşüyor.

Metin TAŞ & Sezgin ÖZCAN - AKŞAM