Türk Ticaret Kanununun hangi hükümleri değişecek?

Ticaret Kanunu düzeltiliyor kaynanalar hapse girmekten kurtuluyor

Soru: 1 Temmuz 2012 de yürürlüğe girecek olan Türk Ticaret Kanununda iş Dünyasının uykularını kaçıran pek çok düzenlemenin olduğu ortaya çıkınca, yetkililer yasanın düzeltileceğini açıklamıştı. Ancak, bugüne kadar değişiklik yapılmadı. Acaba yasanın uygulaması ertelenecek mi? Ertelenmeyecekse, değişiklikler ne zaman yapılacak? Yasanın hangi hükümleri değişecek? Derneğimiz üyesi işadamlarının çok yoğunlaşan sorularına cevap verebilmeniz açısından, kapsamlı açıklama yapabilir misiniz?

Murat DURSUN/MOBİSAD Başkanı

Cevap: Yeni, Türk Ticaret Kanunun büyük bir bölümü 1 Temmuz 2012 de yürürlüğe girecek. Ancak, yasa Bakanlar Kuruluna yürürlük tarihini erteleme yetkisi veriyor. Değişikliklerin 1 Temmuz 2012 ye kadar yetişmemesi halinde, Bakanlar Kurulu bu yetkisi kullanarak yasanın yürürlük tarihini erteleyebilir. Ancak, 1 Temmuz 2012 ye kadar değişikliklerin yapılacağını ve yürürlük tarihinin ertelenmeyeceğini kanısındayız. Yeni, Türk Ticaret Kanununda yapılmasını beklediğimiz değişiklikleri, şu başlıklar altında sıralayabiliriz.

Kaynanalar hapse girmekten kurtuluyor
Yeni Türk Ticaret Kanunu, şirket ortak ve yöneticilerinin 3 ncü derece ye kadar kan ve kayın hısımlarına şirkete borçlanma yasağı getirdi. Ticari hayatın olağan akışına aykırı olan bu yasakla, şirketler yoldan geçene vadeli mal satabilirken, şirket yönetim kurulu üyesinin kaynanasına vadeli mal satışı yapamıyor. Şayet yaparsa kaynaya 300 gün ile 730 gün arasında adli para cezasını muhatap olacak. Bu bağlamda, 73 bin TL ye kadar hükmedilecek olan adli para cezası ödenmezse kaynana 730 güne kadar hapis yatması gerekiyor. Yasada yapılacak değişiklikle bu uygulamada yumuşatılıyor. Böylece kaynana hapse girmekten kurtulacak. Akrabaların şirkete borçlanma yasağı tekrar düzenlenecek.

Limitet şirketlerde kar payı avansı dağıtabilecek
Yeni Türk Ticaret Kanunu, kar payı avansı dağıtımına imkân sağlıyor. Ancak, unutulduğundan Limited şirketler kar payı avansı dağıtamayacaktı. Değişiklikle, limited şirketlerde kapsama alınıyor. Limited şirketlerde ortaklarına kar payı avansı dağıtabilecek.

İşadamı fişe yüzlerce bilgi yazmaktan kurtuluyor
Yeni Türk Ticaret Kanunu, işletmede kullanılan her türlü kağıt ve belgeye; tacirin sicil numarası, ticaret unvanı, işletmensin merkezi, tacir sermaye şirketi ise taahhüt edilen ve ödenen sermaye, internet sitesi adresi ve numarası, şirketlerde yönetim kurulu başkan ve üyelerinin, müdürlerinin ve yöneticilerinin adları ve soyadları yazılması emrediyor.
Belgelere ve her türlü kağıt da, bu bilgilerin yazılmaması, üç aydan iki yıla kadar hapis veya üç aydan iki yıla kadar adli para cezasını (73 BİN TL’ye kadar) gerektiriyor .
Yüzlerce müdür ve yönetici olan işletmeleri çok zor duruma düşürecek bu uygulamanın kaldırılması yönünde değişiklik yapılıyor. Bu sayede işadamı küçücük yazar kasa fişi, fatura, irsaliye vb. evraka yüzlerce bilgi yazmaktan ve hapis cezası riskinden kurtulacak.

İşadamının uykularını kaçıran hapis cezalarına ince ayar
Avrupa ve gelişmiş ülkelerde ekonomik suça ekonomik ceza uygulanıyor gerekçesi ile çek ödemeyeni hapsa atan adli para cezası uygulaması kaldırıldı. Ancak, yeni Ticaret Kanunu pek çok fiile adli para cezası getirdi.
İş adamlarını şaşkına çeviren hapis cezası sonucu doğuran ağır adli para cezaları, ya idari para cezası çevrilecek, ya da adli para cezalarının gün sayısı düşürülecek. Böylece çeşitli fiillerden dolayı işadamı 73.000 TL’ye kadar para ödemekten ve bu parayı ödememesi durumunda 730 güne kadar hapis yatmaktan kurtulacak.

Masraftan başka işadamına faydası olmayan kapanış tasdikinden vazgeçiliyor
Yeni Türk Ticaret Kanunu 7 deftere kapanış tasdikini zorunlu kılıyor. Mevcut yasada kapanış tasdiki yapılan defterlerin sahibi lehine delil olma özelliği de kaldırıldığından, kapanış tasdikinin iş adamına noter masrafı ve külfetinden başka hiçbir faydası yok. Yapılması düşünülen değişiklikle, bu saçma uygulamaya da son verilerek, işadamı gereksiz masraftan ve külfetten kurtarılıyor. Belki yevmiye defterinde kapanış tasdik zorunluluğu kalabilir.

Şirketlerin yatak odasına girilemeyecek
Yeni, Türk Ticaret Kanunun getirdiği; internet sitesi kurma ve şirketin sır mahiyetindeki bilgilerinin site yoluyla tüm kamuya açıklanma zorunluluğu iş dünyasında, terör, gasp, hırsız vb. olaylara hedef gösterilme kaygısına yola açarak, büyük huzursuzluk yaratmıştı. İş dünyası uygulamanın yarattığı huzursuzluğun boyutunu,  şirketlerin yatak odasına girilmesi, hatta yatak odasından canlı yayın yapılmasına benzeterek ortaya koydu. Yasada yapılacak değişiklikle, internet sitesi kurma ve çeşitli bilgilerin yayımlanma zorunluluğu yumuşatılacak. KOBİ’lerin site kurma zorunluluğu dışında tutulacak ve siteye konacak bilgilerin kapsamı işadamını rahatlatacak şekilde esnetilecek.

Ana sözleşmenin uyarlanmasında süre uzatılıyor
Yeni, Türk Ticaret Kanununa göre, şirketlerin ana sözleşmesini 14 Ağustos 2012 tarihine kadar yeni yasaya uyarlanması zorunlu. Burada sürenin yetersizliği eleştiri konusu oluyordu. Yasal değişiklikle şirket ana sözleşmesinin yeni yasaya uyarlanma süresi uzatılıyor.

Unutulan defter ibraz süresinde yeni süre belirleniyor
Yeni Ticaret Kanununa defter ve belgelerin ibraz edilmemesi halinde, 3 aydan 2 yıla kadar hapis cezası konulmuş. Ancak ibraz süresinin yasaya konulması unutulmuş. Değişiklikte defter ibraz süresi belirleniyor.

Levha asmayana getirilen hapis cezası kaldırıyor
Ticaret Kanunu, işletmenin ticari unvana ait bir levhanın görünür bir yere asılmasını zorunlu kılıyor. Bu zorunluluğa uymayana 3 ay ile 2 yıl arasında hapis cezası veya adli para cezası ile cezalandırıyordu. Değişiklikle çok eleştiri alan bu cezada kaldırılıyor.

Defterlerin unutulan açılış tasdik süresi belirleniyor
Yeni, Türk Ticaret Kanunu, defterlerin açılışının noter tasdiki zorunlu kılmış, tasdik yatırmayana 730 güne kadar adli para cezası ve adli para cezasının ödenmemesi halinde aynı gün sayısında  hapis cezası getirmiş.  Ancak, tasdik süresi kanuna konması unutulmuş. Değişiklikle unutulan süre belirleniyor.

Ekrem SARISU - POSTA