İşyeri, İşveren ve İşyerinin Bildirimi
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 11’inci maddesinde;
-İşyeri, sigortalı sayılanların maddî olan ve olmayan unsurlar ile birlikte işlerini yaptıkları yerler,
-İşveren ise, Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentlerine göre sigortalı sayılan kişileri çalıştıran gerçek veya tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlar,
olarak tarif edilmiştir.
-İşyeri, sigortalı sayılanların maddî olan ve olmayan unsurlar ile birlikte işlerini yaptıkları yerler,
-İşveren ise, Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentlerine göre sigortalı sayılan kişileri çalıştıran gerçek veya tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlar,
olarak tarif edilmiştir.
İşveren, örneği Kurumca hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı tarihte, Kuruma vermekle yükümlüdür. Şirket kuruluşu aşamasında, çalıştıracağı sigortalı sayısını ve bunların işe başlama tarihini, ticaret sicili memurluklarına bildiren işverenlerin, bu bildirimleri Kuruma yapılmış sayılır. Ticaret sicili memurlukları, kendilerine yapılan bu bildirimi en geç on gün içinde Kuruma bildirmek zorundadır.
29.6.1956 tarihli ve 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümlerine tâbi şirketlerin nevilerinin değişmesi, birleşmesi veya diğer bir şirkete katılması durumunda, bu hususların ticaret siciline tesciline ilişkin ilân tarihini; adi şirketlerde şirkete yeni ortak alınması durumunda ise en geç yeni ortağın alındığı tarihi takip eden on gün içinde, işyeri bildirgesi ile Kuruma bildirilmek zorundadır.
İşyerinin faaliyette bulunduğu adresten başka bir ildeki adrese nakledilmesi, sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir işverene devredilmesi veya intikal etmesi halinde, işyerinin nakledildiği, yeni işverenin işi veya işyerini devraldığı tarihi takip eden on gün içinde, işyerinin miras yoluyla intikali halinde ise mirasçıları, ölüm tarihinden itibaren en geç üç ay içinde, işyeri bildirgesini Kuruma vermekle yükümlüdür. İşyerinin aynı il sınırları içinde Kurumun diğer bir ünitesinin görev alanına giren başka bir adrese nakledilmesi halinde, adres değişikliğinin yazı ile bildirilmesi yeterlidir. Bu işlerde çalışan sigortalıların, sigorta hak ve yükümlülükleri devam eder. İşyeri bildirgesinin örneği Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 6 No’lu ekinde yer almakta olup, söz konusu bildirgenin Kurumumuz web sitesinde yer alan “Formlar ve Dilekçeler” bölümünden temin edilmesi mümkün bulunmaktadır.
“Diğer yandan ilk defa sigortalı çalıştırmaya başlayan işverenlerimizce halen Kurumumuza kâğıt ortamında verilen işyeri bildirgeleri bundan böyle (isteğe bağlı olarak) Türkiye genelinde e-sigorta üzerinden elektronik ortamda gönderilebilecektir.
İşyeri bildirgelerinin elektronik ortamda düzenlenmesinin ardından işyeri bildirgesi ilgili sosyal güvenlik merkezine elektronik ortamda intikal ettirilecektir. Ancak tescil edilecek işyeri için Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 29. maddesinde belirtilen belgelerle birlikte 7 iş günü içinde ilgili sosyal güvenlik merkezine müracaat edilmesi gerekmektedir.
İşyeri bildirgelerinin Kurumumuza e-Sigorta kanalıyla gönderilmesinin ardından, Yönetmelikte yer alan belgelerle birlikte ilgili sosyal güvenlik merkezine başvuruda bulunulması halinde, ilgili sosyal güvenlik merkezince gerekli kontroller yapıldıktan sonra işyeri tescil işlemleri gerçekleştirilecektir.
Uygulamaya http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/tr/e_sgk/diger_uygulamalar/ linkinde yer alan “İşyeri Bildirgesi (4-a’lı Sigortalı Çalıştırılanlar Yönünden)” seçeneğinden erişilmesi mümkün bulunmaktadır.”
İşyeri bildirgesinin Kanunun 11’inci maddesinde belirtilen süreler içinde Kuruma verilmemesi halinde, 5510 sayılı Kanunun 102’nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine istinaden ilgililer aleyhine,
1) Kamu idareleri ile bilânço esasına göre defter tutmak zorunda olanlar için asgari ücretin üç katı tutarında,
2) Diğer defterleri tutmak zorunda olanlar için asgari ücretin iki katı tutarında,
3) Defter tutmakla yükümlü olmayanlar için bir aylık asgari ücret tutarında,
idari para cezası uygulanmaktadır.
2) Diğer defterleri tutmak zorunda olanlar için asgari ücretin iki katı tutarında,
3) Defter tutmakla yükümlü olmayanlar için bir aylık asgari ücret tutarında,
idari para cezası uygulanmaktadır.
İşyeri bildirgesi ile birlikte verilecek belgeler:
İşyeri bildirgesi ekinde verilmesi gereken belgeler Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 29 uncu maddesinde açıklanmıştır. Buna göre,
İşveren, işyeri bildirgesi ekinde Kuruma vermesi gereken;
İşveren, işyeri bildirgesi ekinde Kuruma vermesi gereken;
a) Daimi mahiyetteki işyerlerinde, işyerinin adresini gösterir yerleşim belgesini,
b) Gerçek kişi işverenler yönünden kendilerinin, tüzel kişi işverenler yönünden ise tüzel kişiliği temsile yetkili kişilerin imza sirkülerini,
bir ay içinde Kuruma, elden vermekle veya posta yoluyla göndermekle yükümlüdür. İmza sirküleri Kuruma verilmesi gereken kişilerin, Üniteye bizzat müracaat ederek kimliklerinin tespitiyle birlikte imza beyanlarının alınmasını sağlamaları halinde, (b) bendinde istenilen imza sirküleri artık istenilmez.
b) Gerçek kişi işverenler yönünden kendilerinin, tüzel kişi işverenler yönünden ise tüzel kişiliği temsile yetkili kişilerin imza sirkülerini,
bir ay içinde Kuruma, elden vermekle veya posta yoluyla göndermekle yükümlüdür. İmza sirküleri Kuruma verilmesi gereken kişilerin, Üniteye bizzat müracaat ederek kimliklerinin tespitiyle birlikte imza beyanlarının alınmasını sağlamaları halinde, (b) bendinde istenilen imza sirküleri artık istenilmez.
İşverenden iş alan alt işverenler, Kanundan doğan yükümlülükleri başlamadan önce, işyeri bildirgesi hariç, birinci fıkranın (b) bendinde belirtilen belgeyi ve asıl işverenle yapmış olduğu sözleşmenin bir örneğini, Kuruma elden verir veya posta yoluyla gönderirler.
Birinci fıkrada belirtilen belgelerin yanı sıra;
a) Tüzel kişiler; hükmi şahsiyetin tescil edildiği Ticaret Sicil Gazetesini,
b) Adi ortaklıklar; noter onaylı ortaklık sözleşmesini,
c) İhale konusu işlerde; işin sözleşmesi veya işin üstlenildiğini gösterir idarenin yazısı,
ç) İnşaat işyerlerinde; yapı ruhsatının fotokopisi, varsa arsa sahibi ile müteahhit arasındaki inşaat yapım sözleşmesi,
Birinci fıkrada belirtilen sürede ve usulle verilir.
Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı çalıştırılan işyerlerinin tescilinde, işyeri bildirgesi yeterli olup eki belgeler ihtiyaç olması hâlinde ünitece istenir.
Bu madde de verilmesi istenen belgelerden ilgili kurumlardan elektronik ortamda alınanlar Kurumca istenmez.
Kendi nam ve hesabına çalışanlar, sigortalı oldukları yerde ayrıca hizmet akdi ile sigortalı çalıştırmıyorsa “işveren” sayılmayacak ve bunların işyeri bildirge verme yükümlülüğü olmayacaktır.
İşyeri bildirgesinin zamanında veya hiç verilmemesi durumunda kamu idareleri de dâhil işverenlere idari para cezası uygulanacaktır.
Bu madde de verilmesi istenen belgelerden ilgili kurumlardan elektronik ortamda alınanlar Kurumca istenmez.
Kendi nam ve hesabına çalışanlar, sigortalı oldukları yerde ayrıca hizmet akdi ile sigortalı çalıştırmıyorsa “işveren” sayılmayacak ve bunların işyeri bildirge verme yükümlülüğü olmayacaktır.
İşyeri bildirgesinin zamanında veya hiç verilmemesi durumunda kamu idareleri de dâhil işverenlere idari para cezası uygulanacaktır.
Kaynak: SGK