5 yılda 1.7 milyon kişi
SGK’NIN RADARINA ‘TAKILANLAR’ SİGORTALI OLUYOR
Geçen hafta sonuna doğru Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü kayıtdışılıkla ilgili son verileri paylaştı.
SGK’nın hazırladığı verilere göre, kayıtdışı istihdam oranında son 5 yılda önemli oranda düşüş sağlandı. 2008 ile 2013 yılları arasını kapsayan dönemde sigortası olmayan toplam 1.7 milyon kişi tespit edildi ve sigortalı yapıldı. Böylece, çalışıp da sosyal güvenliği olmayan çok sayıda vatandaşa Anayasal hakları olan sosyal güvenlik hakları verilirken, diğer yandan da SGK’nın gelir gider dengesine önemli katkı sağlandı.
6 milyar TL gelir
Bu 1.7 milyon kişinin prim toplanması yoluyla kamuya gelir katkısı yaklaşık olarak 6 milyar TL’yi buldu. Çalışma Bakanlığı verilerine göre, kayıtdışılıkta bir puanlık azalmanın sağlanması yaklaşık 750 milyon TL kamu geliri yaratıyor. Bu rakamlar, kayıtdışıyla mücadelenin yeni sosyal güvenlik anlayışının önemli bir parçasını oluşturduğunu ortaya koyuyor.
Kayıtdışı istihdamla mücadele konusunda, SGK, tüm özel ve kamu bankalarıyla ve 27 kamu kurumu ile işbirliği yaptı. Bu işbirliği çerçevesinde sigortalı tespit çalışmalarında işe yarayan 68 farklı işleme ilişkin veriler SGK’nın ilgili birimleriyle paylaşılarak çapraz denetim sistemi oluşturuldu.
Bankalar bildiriyor
Gerek kamu gerekse özel bankalarda işlem yapanlar TC kimlik numaraları üzerinden sorgulanmakta ve ücret ya da serbest meslek geliri elde ettikleri banka işlemleriyle tespit edilirse, bu bilgiler SGK’yla paylaşılarak sigortalı olup olmadıkları öğrenilebilmekte. SGK, bankalardan gelen bilgilere dayanarak sigortasız çalışmaların üzerine gitmekte ve bu durumda olanlar için sigortalı yapma işlemlerini başlatarak, sigortasız işçi çalıştıran işverenlere idari para cezaları kesmekte.
Son beş yılda sigortasız çalıştığı tespit edilen 1.7 milyon çalışanın 698 bini bankalar yoluyla tespit edildi. Kaçak yani sigortasız çalışmaların tespitinde en fazla bu yöntem işe yaradı. Çünkü SGK denetim elemanları bile bu dönemde sadece 176 bin sigortasız çalışan tespiti yapabildiler.
Sigortalı yüzde 33 arttı
SGK’nın kayıt dışılığı önemli ölçüde engellediğini gösteren çok önemli bir istatistik de sigortalı sayısındaki artış. 2004 yılında toplam aktif sigortalı sayısı 12 milyon 289 Bin kişiydi. Bu rakam 2013 yılı ekim ayı itibarıyla 18 milyon 834 bine yükseldi. Sigortalı sayısının artması normal. Çünkü bu süreçte istihdam artışı da yaşanıyor. Ancak aynı dönemdeki istihdam artışının çok üzerinde bir sigortalı artışı söz konusu. 2004 yılından bu yana istihdam yüzde 22 arttı, sigortalı sayısı ise yüzde 33 artmış durumda. Yani hem yaratılan yeni istihdam kayıtlı olarak gerçekleşti, hem de kayıtdışı istihdam büyük ölçüde engellendi. Yani SGK bu dönemde yeni kayıt dışına izin vermediği gibi kayıt dışı istihdamdakileri de kayıt altına aldı.
Kayıtdışı yüzde 35’e geriledi
Sosyal Güvenlik Reformuyla 2023 yılı için yüzde 15’e düşürülmesi hedeflenen kayıt dışı istihdam oranı TÜİK tarafında yapılan hanehalkı işgücü anketi sonuçlarına göre 2013 yılı Kasım ayı itibariye yüzde 35.9’a kadar geriledi. Tarihin en düşük seviyelerine inen kayıt dışı istihdam oranı, hizmet sektöründe de bir ilki gerçekleştirerek yüzde 20’lerin altına düştü.
Cem KILIÇ - MİLLİYET
