BULGARİSTAN’DAN GELEN TÜM SOYDAŞLARIMIZIN BORÇLANMA HAKKI VAR MI?
Bulgaristan'dan turist olarak veya kaçak yollardan gelerek Türk vatandaşlığına geçen soydaşlar, emekli olabilmek için hak arayışına girdiler.
Bulgaristan'dan gelirken vize alamadıkları için, zorunlu göçe tabi tutulmadıkları gerekçesiyle bu ülkede sigortalı çalıştıkları günleri kabul ettiremeyen ve yaşları 58'in üzerinde olan yaklaşık 38 bin göçmen, mağduriyetlerinin giderilmesini istiyor.
Yurtdışı borçlanmasını kaldırmayı düşünen SGK yetkilileri ise ,şimdi bu kişilere bekleyin kanun değişebilir diyerek umutlandırıyor.
Bugün Bulgaristan’dan gelen soydaşlarımızın bir çoğu çift taraflı vatandaş ,aynı zamanda AB standardında dolaşım hakkına sahiptirler.
Tek sıkıntıları Bulgaristan’da verilen emekli aylıklarının düşük olması oradan alınacak emekli aylığı ile geçinememe sıkıntısından bu hakkın verilmesini istiyorlar.
Burada çifte standart yapmama adına yıllardır ülkemize döviz rezerv hazırlayan yurtdışında bulunan çalışanlara da aynı kolaylığı sağlamalıyız.
NASIL BORÇLANMA YAPILIR?
5754 sayılı Kanunun 79. maddesi ile 3201 sayılı Kanuna eklenen geçici 6. maddede, sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerden 01.01.1989 tarihinden 08.05.2008 tarihine kadar zorunlu göçe tabi tutulduktan sonra Türk vatandaşlığına geçenlerin geldikleri ülkedeki hizmetlerinin borçlanma yoluyla değerlendirilmesi imkanı getirilmiştir.
Söz konusu borçlanma hakkından yararlanabilmek için aranan şartlar şunlardır.
1) 01.01.1989 tarihinden 08.05.2008 tarihine kadar geldikleri ülke tarafından zorunlu göçe tabi tutulmuş olmak.
2) Zorunlu göçten sonra Türk vatandaşı olmak.
3) Türkiye’de ikamet etmek.
4) 2022 sayılı Kanun dahil Türkiye’de sosyal güvenlik kuruluşlarından gelir ve aylık almamak.
5) Geldikleri ülkedeki çalışma sürelerini belgelendirmek.
6) “Bulgaristan Hizmetlerini Borçlanma Talep Dilekçesi” ile yazılı istekte bulunmak.
7) Tebliğ edilen borç miktarını üç ay içinde ödemek.
Bulgaristan’dan 01.01.1989-08.05.2008 tarihleri arasında zorunlu göçe tabi tutularak ülkemize gelenlere, borçlanmanın genel kuralının aksine Bulgaristan’da o ülke vatandaşı iken geçirdikleri çalışma süreleri için borçlanma hakkı tanınmıştır.
Ülkemize gelen soydaşlarımızın iskanı ile ilgili kanunlarda (2510 veya 5543 sayılı Kanunlar) sadece Bulgaristan’dan gelenler için “zorunlu göç” ifadesi kullanıldığından, yalnızca zorunlu göç nedeniyle bu ülkeden gelen vatandaşlarımız söz konusu düzenleme ile öngörülen borçlanma hakkından yararlandırılacaktır.
Bu ülkeden kendi istekleri ile gelerek Türk vatandaşlığına geçenlerin borçlanma talepleri reddedilecektir.
T.C. Kimlik Numarası ile Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünün Kimlik Paylaşım Sisteminden SGK’ca yapılacak sorgulama sonucunda vukuatlı nüfus kayıt örneğinde “….. tarihli ve …. sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ve 2510 (veya 5543) sayılı İskan Kanununa istinaden Türk vatandaşlığına alınmıştır” ibaresi bulunanlar için ayrıca zorunlu göçe tabi tutulduklarını belgelendirme koşulu aranmaz.
Nüfus kayıtlarında bu şekilde ibare bulunmuyorsa ilgililerden bu ibarenin nüfus kayıtlarına işlenmesi için başvuruda bulunmaları istenecektir.
Zorunlu göçe tabi tutulduklarına ilişkin kamu kurum ve kuruluşlarından temin edilecek bir belgenin SGK’na ibrazı halinde de borçlanma işlemi sonuçlandırılacaktır.
Bulgaristan’dan temin edilen ve Türkiye’de yeminli tercüme bürolarınca çevirisi yapılmış hizmet belgesi ile Türkiye’deki nüfus kayıtlarında ad ve soyadı yönünden farklılık bulunması halinde, ilgiliden isim değişikliğini gösteren nüfus müdürlüğünden onaylı bir belgenin de SGK’na verilmesi talep edilecektir.
Borçlanma kapsamında yalnızca çalışma süreleri gösterildiğinden, bu çalışma süreleri arasında veya sonunda boşta geçen (çalışılmayan) sürelerle ev kadınlığında geçen süreler, borçlanma kapsamı dışında tutulacaktır.
Türk vatandaşlığı ile birlikte Bulgaristan vatandaşlığı devam edenler de söz konusu yasa ile getirilen düzenlemeden yararlanacaklardır.
KENDİ İSTEĞİ İLE GELENLER BORÇLANAMAZ
Kendi istekleri ile ülkemize gelen soydaşlarımız (örneğin Ahıska veya Afgan Türkleri gibi) İskan Kanununa göre iskana tabi tutulmuş olsa bile, zorunlu göç nedeniyle ülkemize gelmedikleri için bunların borçlanma talepleri reddedilecektir.
DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
Borçlandırılan hizmetler, yalnızca yaşlılık (emekli) aylığı bağlanmasında değerlendirileceğinden, malullük ve ölüm aylığı bağlanmasında, bu şekilde borçlanılan hizmetler dikkate alınmayacaktır. Bu nedenle, Bulgaristan’da geçen hizmet sürelerinin hak sahiplerince borçlanmasına ilişkin talepler reddedilir.
Ancak, borçlanma hakkından yararlanarak yaşlılık aylığı bağlanan sigortalının ölümü halinde, hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanacaktır.
BORÇLANMADAN VAZGEÇEN PARASINI FAİZSİZ GERİ ALIR
Borçlanmadan vazgeçenler ile yapılan borçlanma sonrasında aylık bağlanması için gerekli şartları yerine getirmeyenlere ve bunların varislerine yazılı talepleri üzerine yaptıkları ödemeler, faizsiz olarak Türk Lirası cinsinden iade edilecektir.
VEDAT İLKİ - alitezelcom
